نکات ایمنی کار با رگولاتور و سیلندرهای گاز

یک گاز تحت فشار به هرماده یا مخلوطی گفته میشود که دردمای ۲۰ درجه سانتیگراد با فشار مطلق بیشتر درون ظروف مخصوص واردشده باشد. خطر کاربرد گازهای تحت فشار به مراتب بیش ازمواد مایع و جامد است. در صورتیکه شیر خروجی سیلندر شکسته و از آن جدا گردد، مقدار فشار ایجاد شده میتواند سیلندر را مانند یک راکت جنگی به حرکت درآورده و به راحتی ازمیان دیواره های آجری عبور دهد.

• سیلندرهای گاز را همواره به حالت ایستاده نگهداری نموده و با کمک زنجیر یا تسمه چرمی و دربالای مرکز ثقل به اشیاء ثابت یا دیوار ببندید.
• ازافتادن و برخورد شدید سیلندرهای گاز و غلتیدن آنها درهنگام نگهداری، حمل و کاربرد پیشگیری نمایید.
• گازهای مختلف را به صورت جداگانه و درمحل خاص خود قرارداده و براساس نوع گاز گروه بندی نمائید. به عنوان مثال، گازهای قابل اشتعال را نباید درمجاورت گازهای اکسید کننده قرارداد.
• سیلندرهای گاز استیلن را همواره درحالت ایستاده نگهداری نمایید. درصورتی که سیلندر برای مدت طولانی به حالت افقی نگهداشته شده، نباید آنرا تا ۲۴ ساعت مورد استفاده قرار داد.
• سیلندرهای گاز را درمحلی خشک، سرد، کاملاً تهویه شونده و دور ازمواد قابل اشتعال، شعله، جرقه و دماهای بیش از ۵۲ درجه سانتیگراد قراردهید.
• سیلندر گازهای قابل اشتعال را به وسیله یکجدار مقاوم با ارتفاع ۱٫۵ متر و قابلیت حداقل ۳۰ دقیقه مقاومت در برابرآتش و با فاصله حداقل ۶ متری از سیلندرهای اکسیژن و یا سایر مواد و گازهای اکسید کننده قراردهید!! در این خصوص اکیدا توصیه می شود جهت نگهداری سیلندرهای گاز در فضاهای سرپوشیده مانند آزمایشگاهها از کابینت های ایمن ضد آتش Type 90 و یا Type 30 مخصوص نگهداری سیلندرهای گاز استفاده گردد!!
• سیلندرهای گاز را دربرابر شرایط آب و هوایی نامساعد، رطوبت زمین و زنگ زدگی ناشی از آن مصون نگاهدارید.
• از قرار دادن سیلندرها در فضاهای بسته و زیر سطح و مسیرهای خروجی خودداری نمایید.
• درهنگام ذخیره سازی و یا انتقال سیلندرها سر پوش روی آ ن باید به صورت محکم روی آن قرار داده شده باشد.
• سیلندرهای خالی را جدا از سیلندرهای پر نگهداری نموده و همواره مقداری فشار گاز درون آن باقی بگذارید تا از مکش هوا و ورود آلودگی و رطوبت به داخل سیلندر و احتمال انفجار جلوگیری به عمل آید.
• کلیه سیلندرهای تحت فشار حاوی گازهای قابل اشتعال و تجهیزات مربوطه بایستی اتصال الکتریکی به زمین داشته باشند.
• توجه: از تماس روغن، گریس و سایر مواد سوختنی با سیلندرهای اکسیژن و سایر گازهای اکسید کننده اکیدا خوداری نمایید.
• برای جابجایی سیلندرهای بزرگ از گاری مخصوص استفاده نموده و آنها را درحین انتقال به کمک گیره و ابزارهای نگهدارنده تثبیت نمایید.
• هرگز یک سیلندر گاز را با استفاده از سرپوش روی آن بلند نکنید.
• شیرهای خروجی و رگلاتورها (رگولاتورها) بایستی اتصالات متناسب با گاز مورد استفاده را داشته باشند.
• در حد فاصل سیلندر و رگولاتور هرگز از مبدل (Adaptor) استفاده نکنید.
• اتصالات روی سیلندر و رگولاتور نباید خیلی سست و یا بیش از حد سفت شده باشند.
• از نوار تفلون، مواد روان کننده و درزگیر استفاده ننمایید.
• استفاده از اتصالات سالم و استاندارد برای اطمینان از عدم نشت گاز کفایت نموده و وسایل اضافی مانع درزگیری مناسب می شوند.
• هرگز اتصالاتی را که کارخانه سازنده رگولاتور روی آن تعبیه نموده با اتصالات سایر تجهیزات گازی جایگزین ننمایید.

پس از اتصال رگولاتور به سیلندر گاز، اقدامات زیر را اجراء نمایید:

• پیچ تنظیم رگولاتور را در جهت خلاف حرکت عقربه های ساعت آنقدر بچرخانید تا سست شدن آنرا احساس نمایید.
• پشت سیلندر به گونه ای بایستید که شیر خروجی مقابل چهره شما قرار نداشته باشد.
• هنگام تنظیم رگلاتور / رگولاتور به طور مستقیم به شیشه یا صفحه پلاستیک روی آن نگاه نکنید.
• شیر متصل به سیلندر گاز را به آهستگی باز نمایید تا صدای ناشی از خروج گاز را شنیده و افزایش فشار را در فشارسنج پرفشار مشاهده نمایید.
• شیر خروجی سیلندر را به طور کامل و تا انتها باز نموده و سپس تا یک چهارم حداکثر مقدار باز شدن برگردانید. باز بودن کامل شیر ممکن است موجب سردرگمی افراد در زمینه باز یا بسته بودن آن گردد.
• بسیاری از حوادث ناشی از تلاش افراد برای باز کردن شیر سیلندرهای گازی قبلاً باز شده با استفاده از آچار می باشد.
• درموردسیلندرهای گاز استیلن، به منظور آمادگی جهت بستن سریع شیر خروجی در مواقع اضطراری، آنرا بیش از یک و نیم دور باز ننموده و درصورتیکه قابلیت باز و بسته نمودن آن با دست وجود ندارد، آچارمخصوص اینکار را در هنگام استفاده روی محور چرخنده باقی بگذارید.
• از خطرات گاز مورد استفاده کاملاً آگاهی داشته باشید. علاوه بر خطر ناشی از فشار زیاد گاز، خطرات دیگری نظیر سمیت، خورندگی، اشتعال، خفه کنندگی، اکسید کنندگی و غیره نیز در کمین کاربران بوده و روی طراحی سیستم مورد استفاده موثر است.
• هنگام کار با سیستمهای گازی تحت فشار همواره از ابزارهای محافظ چشم استفاده نمایید.
• هرگز به افراد غیر آموزش دیده، اجازه استفاده ازسیلندرهای گازی تحت فشار را ندهید.
• علایم و برچسبهای نشاندهنده محتوای سیلندر نباید تحت هیچ شرایطی محو شود. سیلندرهای گازی فاقد علائم و یا دارای علایم و برچسبهای مخدوش و متناقض را نباید مورد استفاده قرار داد.
• مطمئن شوید که محتوای گازی درون سیلندر، متناسب با سیستمی است که شما قصد اتصال به آن را دارید.
• یک سیلندر گازی تحت فشار را هرگز بدون رگلاتور / رگولاتور مناسب مورد استفاده قرارندهید.
• از رگولاتورهایی استفاده کنید که هم دارای فشارسنجهای پرفشار (فشار ورودی) وهم کم فشار (فشار خروجی) می باشند. این امر امکان تنظیم فشار درون سیستم و سیلندر را فراهم می نماید.
• از ۷۵% ظرفیت فشار سنج های ورودی و خروجی رگلاتورهای گاز استفاده نمائید و هرگز از یک فشارسنج درفشارهای بالای ۷۵ درصد حداکثرمقدار قابل مشاهده روی صفحه نمایشگر آن استفاده ننمایید. به عنوان مثال اگر سیستم شما قابلیت رسیدن به فشار ۷۵psi را دارد فشار سنج رگولاتور شما می بایست لااقل قابلیت نمایش ۱۰۰psi را داشته باشد.
• فشارسنج هایی را که نشانگر آنها در هنگام برطرف سازی فشار (تخلیه فشار گاز) به نقطه صفر برنمی گردند، فوراً تعویض نمایید.
• هر یک از اجزای سیستم تحت فشار که امکان جدا سازی و بستن آنها وجود دارد باید ابزار رهاسازی فشار (Pressure relief device) خاص خود را داشته باشند. اطمینان از صحت و تناسب این تجهیزات برعهده کاربر است.
• در زمان استفاده از کپسول گازهای خطرناک حتما می بایست خروجی شیر اطمینان رگولاتور (Relief valve) را توسط لوله کشی به فضای بیرونی بی خطر انتقال داده به صورتیکه لوله در قسمت فضای بیرونی به حالت عصایی خمیده گردد تا از ورود آب به سیستم در زمان بارندگی جلوگیری گردد.
• در مورد گازهای خطرناک، باید گاز رهاسازی شده را ازطریق هود و کانال به مکانهای بی خطر انتقال داد.
• درصورت کار با گازهای قابل اشتعال و اکسید کننده و یا زمانی که گازهای پرفشار و کم فشار به مجموعه ای از لوله ها ی معمولی وصل شده اند، باید به منظور پیشگیری از برگشت گاز از شیرهای کنترل استفاده نمود.
• هرگز سیلندر گازی را دوباره پر ننموده و از آن برای ذخیره سازی ماده گازی دیگری استفاده ننمایید.
• اگر گاز به طور تصادفی به درون سیلندر برگشت خورده و یا به داخل آن مکیده شد، سیلندر گاز را علامتگذاری و مراتب را به فروشنده اطلاع دهید.
• به خاطر داشته باشید که به استثنای اکسیژن و هوایی که لااقل ۱۹٫۵% درصد اکسیژن داشته باشد، کلیه گازها خفه کننده اند.
• قرارگرفتن در معرض هوایی با کمتر از ۱۲ درصد اکسیژن، بدون بروز هرگونه علایم و با سرعت زیاد موجب بیهوشی شخص می گردد.
• خطر همواره در کمین شماست! هرگز به مهارت خود در کار با وسایل پر خطر مغرور نشوید و ضمن رعایت کلیه اصول ایمنی، آمادگی لازم را برای مقابله با حوادث احتمالی داشته باشید.